Algemene uitkering gemeentefonds
Via circulaires informeert het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gemeenten over de doorwerking van het Kabinetsbeleid in de gemeentefonds-uitkeringen. Het gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeenten. Tot het gemeentefonds behoren de algemene uitkering, één integratie-uitkering sociaal domein (Participatie) en decentralisatie-uitkeringen. De ontwikkeling ervan bepaalt in belangrijke mate de financiële ruimte van gemeenten. Het vanaf 2019 in de algemene uitkering integreerde deel van de integratie-uitkering sociaal domein is budgettair neutraal in de begroting opgenomen conform het besluit van de gemeenteraad. Gemeenten ontvangen op drie tijdstippen in het jaar de informatie over de gemeentefondsuitkeringen: in mei op basis van de Voorjaarsnota, in september op basis van de Miljoenennota en in december, ter afronding van het lopende jaar, op basis van de Najaarsnota. De raming van de algemene uitkering 2023 en de meerjarenraming 2024 tot en met 2026 is gebaseerd op de meicirculaire 2022. De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de (netto gecorrigeerde) rijksuitgaven. Volgens de normeringssystematiek (trap op, trap af) hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van de algemene uitkering. De jaarlijkse toename of afname van het gemeentefonds, voortvloeiend uit de normerings-systematiek, wordt het accres genoemd. Bij elke circulaire vinden mutaties plaats, deels ten gevolge van een aangepast accres, deels door beleidsintensiveringen. Het accres is onderhevig aan schommelingen, waardoor ook de uitkomsten van de algemene uitkering per jaar en in een jaar verschillen.
Na het bestuurlijk overleg financiële verhoudingen in juni 2022 is de VNG akkoord gegaan met het voorstel van BZK het volume-accres ( wijzigen in de rijksuitgaven) van het gemeentefonds voor de jaren 2022, 2023, 2024 en 2025 te bevriezen op de stand Voorjaarsnota 2022. Het voorstel heeft als oogmerk de stabiliteit van het geraamde accres te verbeteren, zodat zowel het ministerie van Financiën als gemeenten daar met hun begrotingspolitiek beter mee uit de voeten kunnen. Daarnaast biedt het voorstel de komende tijd rust om het gesprek te voeren over een mogelijke aanpassing van de financiële verhoudingen tussen het Rijk en de gemeenten vanaf 2026 om deze verhoudingen bij de tijd te brengen.
Integratie-uitkering sociaal domein
De integratie-uitkering Participatie is budgettair neutraal in de begroting opgenomen conform het besluit van de gemeenteraad.