Geachte leden van de gemeenteraad,
Wij bieden u de begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026 aan. Het eerste, belangrijke, richtinggevende document dat de gemeenteraad in deze bestuursperiode vaststelt.
Wij bieden u deze begroting aan in een periode van vele onzekerheden en grote maatschappelijke opgaven. Na de coronacrisis, die voorlopig beheersbaar is, werden we geconfronteerd met de Russische inval in Oekraïne. Met alle gevolgen van dien. Ook de asielcrisis vraagt aandacht van de gemeente. Met tevredenheid hebben we kunnen vaststellen dat de Noordenveldse samenleving oog heeft voor de opvang van zowel vluchtelingen uit Oekraïne als uit de rest van de wereld.
Momenteel kampen we met een hoge inflatie, forse prijsstijgingen en snel groeiende energieprijzen.
We kunnen nu nog niet bepalen wat de exacte gevolgen daarvan zijn voor onze inwoners, ondernemers en organisaties en instellingen. En wat dat van ons als gemeente zal vergen in te nemen maatregelen ter ondersteuning of verlichting. Ook de gevolgen van grote prijsstijgingen op gewenste investeringen vraagt aandacht en het zoeken naar oplossingen. Moeten we en - zo ja - welke buffer moet opgebouwd worden om de genoemde problematiek aan te pakken?
Gelukkig is in het nieuwe coalitieakkoord afgesproken voorzichtig te zijn met nieuwe plannen en projecten. In het akkoord is de nadruk gelegd op het op orde brengen van de organisatie, de gemeentefinanciën en het ten uitvoering brengen van de plannen die door de raad zijn vastgesteld. Ook is een aantal prioriteiten verwoord waarmee we aan de slag willen.
Versnelling woningbouw
In het coalitieakkoord is opgenomen dat we ons gaan inzetten om een versnelling van de woningbouw mogelijk te maken. Doelstelling is een toevoeging van 800 tot 1000 woningen.
Wij hebben inmiddels een inventarisatie gemaakt van alle op dit moment in uitvoering of in voorbereiding zijnde initiatieven van zowel gemeente als externe partijen. Daarnaast hebben we de nieuwe gebieden voor woningbouwontwikkeling in kaart gebracht. Op basis van deze verkenning is onze doelstelling haalbaar.
Om de bestaande en nieuwe locaties (verder) te kunnen ontwikkelen wordt momenteel gewerkt aan het opstellen van een Woonvisie, die we begin 2023 aan uw raad ter vaststelling willen aanbieden. Daarnaast is een actualisatie van de Omgevingsvisie noodzakelijk. Na de vaststelling van de woonvisie gaan wij hiermee aan de slag.
Gelijktijdig willen wij de uitvoering van bestaande en de voorbereiding van nieuwe woningbouwlocaties voortvarend blijven oppakken en waar mogelijk versnellen. Een belangrijke factor hierbij is de personele inzet. De druk op de woningmarkt is overal in Nederland hoog. Als gevolg daarvan is het personeel dat deze plannen kan opzetten, beoordelen, begeleiden en tot realisatie brengen schaars. Een garantie dat deze ambtelijke capaciteit ook gevonden wordt is niet te geven, maar wel bepalend voor de snelheid waarmee de locaties opgepakt kunnen worden.
Duurzaamheid, warmtevisie en klimaatadaptatie
De gemeente Noordenveld wil in 2040 klimaatneutraal zijn. Om deze grote ambitie te halen zijn we hard aan de slag om stapsgewijs het programma duurzaamheid uit te voeren. Met onze activiteiten dragen we bij aan doelen op de thema’s toekomstbestendige leefomgeving, duurzame mobiliteit, duurzame energie, afval en hergebruik en participatie en communicatie. Dit doen we niet alleen maar samen met onze inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden. We gaan bezig met de uitvoering van de warmtevisie. Daarbij ondersteunen we samen met ECN onze wijken en inwoners bij de overstap naar een alternatieve warmtebron.
Als gevolg van klimaatverandering staat de leefbaarheid van mensen wereldwijd onder druk en zijn er risico’s voor onze veiligheid, gezondheid en economie. De afgelopen jaren laten zien dat door extreme weersinvloeden ook in Noordenveld inwoners last ondervinden van deze klimaatveranderingen. Denk aan verdroging met als gevolg verzakkingen aan woningen en wegen. Ook bomen, struiken en gewassen hebben last van deze klimaatveranderingen. Er wordt veelvuldig wateroverlast ervaren in bepaalde gebieden van de gemeente. Dit komt voor in de woongebieden maar ook in de buitengebieden, denk hierbij aan beperkte bereikbaarheid van gebieden en woningen door niet begaanbare zandwegen.
Omdat duurzaamheid een breed begrip is verdelen we het in het programma in vijf thema’s die een belangrijke rol spelen. Voor elk thema is een toekomstperspectief voor 2040 beschreven en zijn een aantal doelen en ambities beschreven voor 2025. De thema’s zijn:
1. Toekomstbestendige leefomgeving;
2. Duurzame mobiliteit;
3. Duurzame energie;
4. Afval en hergebruik;
5. Participatie en communicatie.
Klimaatadaptatie valt onder thema 1. Toekomstbestendige leefomgeving. Doelen die de gemeente hierin stelt zijn overlast van water en droogte verminderen, hitteoverlast in zomers verminderen en de leefomgeving voor mens, dier en natuur verbeteren.
Sociaal Domein en (energie)armoede
Op dit moment zijn er veel economische en maatschappelijke ontwikkelingen gaande die voor grote impact (gaat) zorgen binnen de leefwereld van onze inwoners, waaronder:
- Hogere kosten voor basisvoorzieningen zoals boodschappen, energie en benzine;
- Zorg- en woningschaarste;
- Toename aantal immigranten in kort tijdsbestek;
- Spanning tussen groepen binnen de samenleving en tussen de samenleving en overheid.
Bovenstaande ontwikkelingen leiden tot o.a. energiearmoede, financiële stress en een toename in lichamelijke en psychische klachten. Als gevolg daarvan zullen de inwonersvragen op allerlei leefgebieden toenemen. Via de Toegang kan een beroep worden gedaan op verschillende vormen van hulp en ondersteuning. Zo zijn er voor inwoners die rond het sociaal minimum leven verschillende regelingen zoals de meedoenregeling, een uitbreiding van de witgoedregeling en schulddienstverlening.
Verder zetten we energieconciërges in om isolerende maatregelen aan te brengen waardoor er direct een besparing kan worden gerealiseerd. Ook wordt er vanuit het voorliggende veld hulp en ondersteuning geboden. Tegelijkertijd is de constatering dat de middelen (te) beperkt zijn om de nood bij iedere inwoner weg te kunnen nemen. De verwachting is dat de druk op de samenleving, onze inwoners en de gemeentelijke organisatie verder zal toenemen.