Het kabinet heeft besloten om het volume-accres van het gemeentefonds voor de jaren 2022, 2023, 2024 en 2025 te bevriezen op de stand Voorjaarsnota 2022. Het besluit heeft als oogmerk de stabiliteit van het geraamde accres te verbeteren, zodat zowel het ministerie van Financiën als gemeenten daar met hun begrotingspolitiek beter mee uit de voeten kunnen. Daarnaast biedt het voorstel de komende tijd rust om het gesprek te voeren over een mogelijke aanpassing van de financiële verhoudingen tussen het Rijk en de gemeenten vanaf 2026 om deze verhoudingen bij de tijd te brengen.
Het kabinet ziet dat het noodzakelijk is om gemeenten in september helderheid te geven over de richting van de oplossing voor de financiële situatie in 2026 en de hierbij passende vervolgstappen. Deze vervolgstappen zijn opgenomen in de rijksbegroting voor 2023. In deze begroting zet het kabinet een stap in de richting van een oplossing voor het financiële ravijn in 2026 door 1 miljard euro aan het gemeentefonds toe te voegen. Voor de periode na 2026 zien wij echter een forse terugval in het accres. Daar moet echt een oplossing voor komen. Ook het kabinet ziet de noodzaak van een structurele oplossing en doet daarom een procesvoorstel om hierover de komende tijd samen het gesprek te voeren. Wij zullen u over deze ontwikkelingen separaat op de hoogte stellen, uiteraard voor de behandeling van de begroting 2023 door uw raad.
Het bevriezen van het volume-accres leidt tot een verbeterde financiële positie van de gemeente in de periode tot 2025. Dit biedt ook ruimte voor de gemeente om een financiële buffer op te bouwen, die verlichting kan bieden voor het jaar 2026. Ook hier hebben wij in de meerjarenbegroting 2024 tot en met 2026 aandacht aan besteed (door toevoegingen aan de algemene reserve). Ten slotte denken wij na over de vorming van een eventuele buffer (crisisfonds) om de in de inleiding genoemde problematiek adequaat te kunnen aanpakken. Vooruitlopend hierop stellen wij voor om een substantieel extra bedrag te doteren aan de algemene reserve (in 2023 ruim 0,5 miljoen oplopend tot 2025 naar 1 miljoen euro).
De meerjarenraming geeft een positief resultaat van € 498.000 voor 2023 en geeft voor 2026 een gering tekort van € 68.000. Gelet op de bovenstaande maatregelen, die strekken tot een grotere zekerheid in 2026 versus de mate van onzekerheid waar de Nederlandse gemeente met betrekking tot de aanvullende rijksmiddelen in verkeren, vinden wij dit acceptabel.